Termin konopie medyczne (medyczna marihuana) jest określeniem stosowanym dla ziela konopi innych niż włókniste oraz otrzymywanych z nich wyciągów i nalewek farmaceutycznych, a także żywicy konopi innych niż włókniste stosowanych w celach medycznych (w charakterze surowca farmaceutycznego przeznaczonego do sporządzania leków recepturowych).
Nowa sytuacja prawna dotycząca stosowania konopi medycznych w Polsce (1 listopada 2017 weszła w życie ustawa poświęcona nowym przepisom regulującym stosowanie ziela konopi) dała wielu pacjentom szansę zastosowania produktów otrzymanych na bazie konopi medycznych, w przypadku leczenia wielu wskazań, jako terapii wspomagającej o charakterze uzupełniającej leczenie podstawowe. Konopie przeznaczone do sporządzania leku recepturowego mogą być zastosowane w formie standaryzowanego – wysokiej jakości suszu lub ekstraktu.
Zastosowanie
Głównymi aktywnymi składnikami konopi są kannabinoidy (dowiedz się więcej – tutaj link do sekcji „substancje czynne – kannabinoidy”), z których najistotniejszą rolę z punktu widzenia terapeutycznego odgrywają: delta-9-tetrahydrokannabinol (THC) oraz kannabidiol (CBD). Zarówno THC, jak i CBD dzięki oddziaływaniu z receptorami CB1 i CB2 układu endokannabinoidowego (dowiedz się więcej – tutaj link do sekcji „układ endokannabinoidiwy”) wpływają na uwalnianie szeregu neuroprzekaźników, wpływając między innymi na:
Dzięki rozmieszczeniu receptorów CB1 i CB2 w obrębie całego organizmu, spektrum działania kannabinoidów jest bardzo szerokie i obejmuje wiele potencjalnych wskazań (dowiedz się więcej-tutaj link do sekcji „potencjalne obszary zastosowania”).
Układ endokannabinoidowy
Układ endokannabinoidowy składa się z receptorów (CB1 i CB2), ich ligandów (endokannabinoidów) oraz enzymów uczestniczących w ich syntezie i inaktywacji.
Najważniejszymi endogennymi ligandami dla receptorów kannabinoidowych są: annandamid (AEA) i 2-arachidonoiloglicerol (2-AG). Oba związki są wytwarzane przez organizm przyczyniając się do modulowania m.in. nastroju, w tym wywoływania stanu euforii. Na receptory CB1 i CB2 mogą oddziaływać nie tylko endokannabinoidy, ale także fitokannabinoidy oraz kannabinoidy syntetyczne. Jedną z grup roślin o największej zawartości endokannabinoidów są konopie.
Układ endokannabinoidowy odgrywa istotną rolę w procesie regulowania homeostazy w organizmie i spełnia złożone funkcje fizjologiczne m.in. wykazuje działanie immunomodulujące, neuroplastyczne, wpływa na reakcje emocjonalne oraz motywację, reguluje apetyt, wpływa na funkcje układu naczyniowego i perystaltykę przewodu pokarmowego, a także na procesy odczuwania i kontroli bólu.
Receptory CB1
Receptory CB1 występują głównie w układzie nerwowym (zarówno ośrodkowym, jak i obwodowym) oraz w układzie pokarmowym. Jak wykazały liczne badania naukowe pobudzenie tych receptorów powoduje m.in.:
Receptory CB2
Receptory CB2 występują głownie w układzie odpornościowym (węzły chłonne, śledziona, leukocyty), oraz w ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym. Ich aktywacja powoduje zahamowanie uwalniania cytokin prozapalnych i zwiększenie uwalniania cytokin przeciwzapalnych. Pobudzenie receptorów CB2 wpływa na m.in.:
Substancje czynne
W konopiach zidentyfikowano ponad 500 naturalnych związków, w tym wiele zaliczanych do grupy kannabinoidów i terpenów, ważnych z punktu widzenia ich medycznego zastosowania. Związki te wytwarzane są w dużych stężeniach głównie we włoskach gruczołowych znajdujących się na kwiatostanach żeńskich konopi.
Kannabinoidy
To grupa organicznych związków oddziałujących na receptory kannabinoidowe (CB1 i CB2). Kannabinoidy możemy podzielić na trzy rodzaje:
Najczęściej występujące kannabinoidy to delta-9-tetrahydrokannabinol (THC) oraz kannabidiol (CBD).
Delta-9-tetrahydrokannabinol (THC)
THC to kluczowy składnik odpowiadający za psychoaktywne działanie konopi, jak również za wiele działań konopi mających zastosowanie w medycynie. THC poza działaniem psychoaktywnym (poprawa nastroju, uspokojenie, odprężenie lub senność) odpowiada za działanie przeciwbólowe, przeciwskurczowe, zmniejszające nudności i wymioty wywoływane chemioterapią oraz działanie stymulujące apetyt.
Kannabidiol (CBD)
CBD w przeciwieństwie do THC nie posiada działania psychoaktywnego, wykazując z kolei korzystne działanie w leczeniu zaburzeń lękowych. Dzięki oddziaływaniu z receptorami kannabinoidowymi (głównie CB2) oraz innymi receptorami i kanałami jonowymi CBD odpowiada za działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe, przeciwwymiotne oraz przeciwdrgawkowe.
W ostatnim czasie rośnie popularność CBD m.in. dzięki jego działaniu neuroprotekcyjnemu, które ma zastosowanie w leczeniu chorób neurodegeneracyjnych (np. choroba Parkinsona, Alzheimera lub stwardnienie rozsiane). CBD charakteryzuje się ponadto bardzo dobrym profilem tolerancji.
Działanie THC i CBD zależy od ich wzajemnego oddziaływania oraz indywidualnych cech pacjenta, stąd zadaniem lekarza jest dokonanie optymalnego wyboru w celu stworzenia i dostosowania jak najbardziej spersonalizowanej terapii, gwarantującej najlepsze działanie przy ograniczeniu ryzyka wystąpienia działań niepożądanych.
Terpeny
Terpeny (np. pinen, linanon, mircen) to lipofilne i aromatyczne związki odpowiedzialne za zapach i smak konopi. Podobnie jak kannabinoidy występują głównie w kwiatostanach żeńskich konopi. Terpeny mogą oddziaływać bezpośrednio na organizm, jak również wchodzić w interakcję z kannabinoidami modyfikując ich działanie. Różnorodność naturalnie występujących kannabinoidów i terpenów oraz wzajemne ich interakcje są podstawą do wystąpienia efektu synergii tzw. efekt entourage, czyli wzmocnienia lub uzupełnienia efektu terapeutycznego. Wykorzystanie całego potencjału synergii jest możliwe tylko przy wykorzystaniu kwiatów konopi (np. w postaci suszu) lub pełnych ekstraktów (np. ekstrakty olejowe) tj. w sytuacji kiedy mamy do dyspozycji pełen profil wszystkich leczniczych substancji czynnych.
Odmiany konopi
Konopie (Cannabis sp.) są od setek lat uprawiane w celach leczniczych oraz na potrzeby przemysłowe. W klasyfikacji tej rośliny wyróżnia się dwa główne gatunki:
Jednak ze względu na łatwe krzyżowanie się tych gatunków (występują też szczepy hybrydowe) obecnie wymienia się kilka chemotypów, które różnią się wytwarzaniem określonych kannabinoidów oraz terpenów:
Zastosowanie konopi pochodzących z różnego chemotypu wiąże się z pojawieniem się odmiennego, charakterystycznego zakresu działania.
Preparaty farmaceutyczne o dużej zawartości THC tj. > 0,2% (stosowane z przepisu lekarza) są głównie pozyskiwane z kwiatostanów żeńskich konopi chemotypu I (Cannabis indica, Cannabis sativa oraz szczepów hybrydowych).
WSKAZANIA I SPOSOBY PRZYJMOWANIA
Badania nad zastosowaniem konopi medycznych w medycynie prowadzone są od wielu lat. Zgromadzono szeroki zakres danych, które potwierdziły korzyści terapeutyczne z zastosowania konopi w wielu wskazaniach. Kannabinoidy jako główne aktywne składniki konopi medycznych działając poprzez receptory CB1 i CB2 układu endokannabinoidowego modulują uwalnianie szeregu neuroprzekaźników, wpływając bezpośrednio na m.in.:
Potencjalne obszary zastosowania
Ponieważ receptory kannabinoidowe są rozmieszczone w całym organizmie, spektrum potencjalnych wskazań dla leków na bazie medycznej marihuany jest bardzo szerokie. Skuteczność kannabinoidów wykazano w leczeniu bólu u chorych na nowotwory i w bólu neuropatycznym. Oprócz dolegliwości bólowych, terapia kannabinoidami powinna być rozważana w niektórych postaciach klinicznych padaczki, a także w leczeniu spastyczności u chorych na stwardnienie rozsiane. Kannabinoidy, znajdują zastosowanie jako leki pomocnicze zarówno w leczeniu nudności i wymiotów, będących głównie objawami niepożądanymi leczenia systemowego, jak i u chorych z zaburzeniami odżywiania, u których zwiększają apetyt.
Należy pamiętać, że terapia konopiami medycznymi powinna być rozważana jako część leczenia wielodyscyplinarnego (multimodalnego), o charakterze terapii wspomagającej. W sytuacji jeśli leki zalecane w pierwszej i drugiej linii leczenia nie zapewniły wystarczającej skuteczności lub kiedy stosowane leczenie jest obarczone występowaniem działań niepożądanych, których nasilenie nie ulega zmniejszeniu pod wpływem leczenia korygującego.
Dowody potwierdzające zasadność włączenia konopi medycznych do praktyki klinicznej dotyczą takich wskazań jak:
Ból przewlekły jest jedną z głównych przyczyn stosowania kannabinoidów, zwłaszcza po wyczerpaniu innych możliwości leczenia. Kannabinoidy zmniejszają natężenie bólu poprzez bezpośrednie działanie przeciwbólowe i przeciwzapalne. Dostępne dane kliniczne jednoznacznie wskazują na skuteczność kannabinoidów w leczeniu bólu przewlekłego o różnej etiologii, w tym bólu neuropatycznego. Według rekomendacji międzynarodowych i krajowych towarzystw zajmujących się leczeniem bólu kannabinoidy stanowią III linię leczenia przewlekłego bólu neuropatycznego, po gabapentynoidach, selektywnych inhibitorach wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny, trójcyklicznych lekach przeciwdepresyjnych oraz opioidach.
Synergistyczny efekt działania kannabinoidów z innymi lekami stosowanymi w leczeniu bólu np. opioidami pozwala nie tylko poprawić skuteczność działania przeciwbólowego, ale również poprawić profil bezpieczeństwa prowadzonej terapii (zmniejszenie natężenia objawów niepożądanych zawiązanych z redukcją dawki opioidu, jego rotacją lub odstawieniem).
Skuteczność kannabinoidów potwierdzono w leczeniu nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią, zwłaszcza uporczywych, nieodpowiadających na standardową farmakoterapię. Kannabinoidy (głównie THC) wykazują większą skuteczność w profilaktyce i leczeniu nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią w porównaniu z placebo.
Wykazano, że stosowanie medycznej marihuany w terapii osób cierpiących na stwardnienie rozsiane prowadzi do redukcji spastyczności oraz zmniejszenia częstości bolesnych skurczów mięśni, przy dodatkowym korzystnym działaniu przeciwbólowym oraz poprawiającym jakość snu chorych z SM. Kannabinoidy są rekomendowane w łagodzeniu objawów spastyczności, u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, u których brak jest odpowiedzi na standardowo stosowaną terapię.
Wyniki szeregu badań dostarczyły dowodów, że kannabinoidy (szczególnie CBD) skutecznie zmniejszają częstość napadów drgawek u pacjentów z farmakoopornymi postaciami padaczki (np. zespół Lennoxa-Gastauta oraz zespół Dravet).
Chorzy na nowotwory leczeni konopiami medycznymi zgłaszali poprawę wrażeń smakowych dla przyjmowanego pokarmu. Apetyt oraz ilość spożywanego pokarmu wzrosły w porównaniu z chorymi otrzymującymi placebo. Zwiększenie apetytu było pierwszym działaniem kannabinoidów potwierdzonym przez Amerykańską Agencję Żywności i Leków (Food and Drug Administration).
Inne możliwe obszary zastosowania konopi medycznych obejmują wskazania, dla których dostępne są umiarkowane lub ograniczone dowody kliniczne wspierające jej medyczne zastosowanie:
Metody stosowania
Obecnie istnieją trzy zasadnicze sposoby wykorzystania konopi medycznych w leczeniu:
Każda z powyższych możliwości charakteryzuje się pewnymi zaletami z perspektywy zastosowania u określonego typu pacjenta oraz leczeniu konkretnych wskazań.
Zastosowanie kwiatów marihuany w postaci suszu pochodzącego z różnych odmian konopi pozwala na indywidualny dobór terapii zgodnie z potrzebami konkretnego pacjenta (np. konopie o działaniu uspokajającym, kojącym oraz nasennym vs odmiany o wpływie stymulującym i energetyzującym). Dzięki możliwości łączenia różnych odmian konopi można optymalizować leczenie w odniesieniu nie tylko poprawy skuteczności terapii, ale również do zmniejszenia częstości i natężenia działań niepożądanych.
Często wykorzystuje się tu korzystny efekt synergii (efekt entourage) pomiędzy różnymi składnikami produktów pochodzenia naturalnego (fitokannabinoidy, terpeny) Ta forma konopi medycznych wymaga jednak ze strony pacjenta i lekarza doświadczenia i wiedzy na temat stosowania konopi medycznych oraz precyzji związanej z dawkowaniem i drogą przyjmowania np. inhalacja (dowiedz się więcej – tutaj link do sekcji „waporyzacja”).
Gotowe produkty lecznicze otrzymywane syntetycznie, są przede wszystkim łatwym i prostym sposobem podawania konopi medycznych (określona dawka, podawanie doustne np. w postaci spray’u) zapewniając wygodną i dyskretną formę podania. Jednocześnie wykazują ograniczoną możliwość wykorzystania efektu synergii naturalnych składników występujących w konopiach. Z powodu ograniczonej różnorodności (typowej dla terapii konopiami medycznymi), gotowe produkty lecznicze mają stosunkowo niewielką możliwość dostosowania prowadzonego leczenia do indywidulanych potrzeb pacjenta.
Pełne ekstrakty otrzymywane z kwiatów konopi niejako łączą zalety obu ww. form podania tj. pełny profil substancji czynnych zawartych w kwiatach konopi (z zachowaniem efektu entourage) z właściwościami gotowych produktów leczniczych (stałe stężenia i skład substancji czynnych, precyzja i wygoda dawkowania). Poza efektem synergii poszczególnych składników ekstrakty charakteryzują się korzystnym właściwościami farmakokinetycznymi: równomierny początek działania, dłuższy czas działania oraz korzystny profil tolerancji (dowiedz się więcej – link do sekcji „produkty”).
Ekstrakty olejowe
Ekstrakt olejowy to surowiec farmaceutyczny do sporządzania leków recepturowych uzyskiwany z kwiatów konopi, reprezentujący jedną z bardziej wygodnych i precyzyjnych form przyjmowania konopi medycznych. Zastosowanie zaawansowanych technik ekstrakcji gwarantuje uzyskanie stałego składu i stężeń substancji czynnych, przy zachowaniu efektu synergii wszystkich składników. Dzięki możliwości precyzyjnego miareczkowania dawki za pomocą kroplomierza, pacjent może przyjmować krople doustnie bezpośrednio, lub jako surowiec farmaceutyczny do sporządzenia innych form podania np. kapsułki doustne, maści i żele, czopki czy systemy transdermalne. Ekstrakty olejowe pozwalają ściśle monitorować terapię (kontrola dawki i jej miareczkowanie) przy zagwarantowaniu wysokiej biodostępności i szybkiego wchłaniania aktywnych składników, już w obrębie błony śluzowej jamy ustnej.
Ekstrakty olejowe – zalety stosowania:
Waporyzacja
Konopie medyczne dostępne w postaci suszu z kwiatów konopi mogą być podawane w formie inhalacji (przez waporyzator) lub doustnie (np. jako herbata). Aby uzyskać efekt terapeutyczny niezbędny jest proces uwolnienia substancji czynnych tj. poddanie suszu procesowi dekarboksylacji:
Inhalacja jest efektywną metodą przyjmowania konopi medycznych, gwarantującą wystąpienie szybkiego efektu (w ciągu kilku minut). Szybki efekt działania oznacza dla pacjentów ułatwienie w ustalaniu odpowiedniej dawki (miareczkowanie dawki).
Podczas waporyzacji kwiatostany konopi, ekstrakty konopi lub czyste pojedyncze substancje czynne (THC lub CBD) są podgrzewane w waporyzatorze do temperatury topnienia, ulegając procesowi uwalniania (ekstrakcji) w postaci aerozolu, który jest następnie inhalowany (wdychany) przez pacjenta. Dzięki temu substancje czynne (kannabinoidy) bardzo szybko dostają się do krwioobiegu. Proces waporyzacji dodatkowo ogranicza występowanie toksycznych substancji towarzyszących spalaniu, oraz minimalizuje utratę aktywnych składników (kannabinoidów) do minimum.
Miareczkowanie dawki*
Niezależnie od formy i drogi przyjmowania konopi medycznych ważne jest przestrzeganie ogólnych zasad:
Podczas inhalacji należy wdychać środek w sposób umiarkowany (z powstrzymaniem wydechu przez kilka sekund), powtarzając procedurę wdechu co 10 – 15 min oceniając za każdym razem skuteczność inhalacji. Inhalację należy kontynuować do momentu uzyskania pożądanego efektu. Jeśli efekt jest wystarczający, należy utrzymać inhalowana dawkę, jeśli efekt jest niewystarczający, konieczna jest kolejna inhalacja. Metoda wziewna pozwala na uzyskanie stosunkowo szybkiego efektu (początek działania już po okresie 5-10 min) przy czasie działania utrzymującym się przez 2-4 godz.
Każdorazowo wszelkie decyzje dotyczące np. zmiany stosowanej dawki, częstości dawkowania, występowania działań niepożądanych powinny być ściśle konsultowane z lekarzem.
W przypadku podawania medycznej marihuany w postaci ekstraktów olejowych (droga doustna) początek działania obserwuje się po ok. 30-90 min, przy przedłużonym efekcie trwającym nawet do 8-12 godz. Podczas określania skutecznej dawki (proces miareczkowania) jeżeli dawka początkowa jest dobrze tolerowana, należy powtórzyć dawkowanie przez kolejne 2-3 dni, a następnie (w razie potrzeby) dokonać pierwszego zwiększenia dawki.
(wkleić tabele – droga podania , początek działania, czas trwania działania)
Podczas stosowania konopi medycznych zaleca się stosowanie dzienniczka monitorowania terapii (rejestracja reakcji na stosowną odmianę, postać i dawkę), oraz prowadzenie aktywnej komunikacji z lekarzem w celu określenia indywidualnego planu i celów leczenia.
*Informacji dotyczących dawkowania nie należy rozumieć jako rekomendowanych sposobów postepowania. Mają jedynie charakter przykładowy – ilustracyjny. Skuteczność danej dawki i sposobu podawania może być bardzo różna, stąd konieczne jest indywidualne podejście do każdego pacjenta.
BEZPIECZEŃSTWO STOSOWANIA
Stosowanie konopi medycznych charakteryzuje korzystny profil bezpieczeństwa, podyktowany właściwościami kannabinoidów, jako aktywnych składników:
Indeks terapeutyczny (stosunek dawki toksycznej do dawki terapeutycznej) dla kannabinoidów wynosi 1000 : 1 – co oznacza, że kannabinoidy wykazują niską toksyczność i niskie ryzyko przedawkowania. Pomimo, że indeks terapeutyczny kannabinoidów jest korzystny, nadal mogą one być przyczyną wywołania działań niepożądanych. Działania te mają zróżnicowany charakter, ponieważ wynikają z wpływu kannabinoidów na układ endokannabinoidowy, który odgrywa istotną rolę w wielu procesach fizjologicznych.
Na początku terapii przy zbyt wysokiej dawce początkowej mogą wystąpić: zawroty głowy, euforia, zmęczenie, senność oraz zaburzenia koordynacji ruchowej i pamięci. Działania te są opisywane przez pacjentów jako przejściowe dla pierwszych dni terapii, których natężenie zmniejsza się z czasem. Pozostałe działania niepożądane mogą dotyczyć głównie układu krążenia (tachykardia, niedociśnienie ortostatyczne), przewodu pokarmowego (nudności, wymioty, zaburzenia perystaltyki jelit)) lub stanu emocjonalnego (niepokój, stany lękowe).
Interakcje lekowe
THC i CBD jako farmakologicznie czynne kannabinoidy konopi medycznych są metabolizowanie w wątrobie przez układ enzymatyczny cytochromu P450. Ze względów bezpieczeństwa prowadzonego leczenia należy zwrócić uwagę na potencjalne interakcje pomiędzy THC i CBD, a innymi stosowanymi lekami. Leki te mogą być inhibitorami cytochromu P450 (np. leki przeciwdepresyjne, inhibitory pompy protonowej) powodując nasilenie działań niepożądanych typowych dla THC i CBD, lub induktorami cytochromu P450 (np. karbamazepina) obniżając skuteczność terapeutyczną obu kannabinoidów.
Pojawienie się działań niepożądanych wynikających ze stosowania konopi medycznych lub ich interakcji z innymi przyjmowanymi równolegle lekami, wymagają natychmiastowego zaprzestania stosowanego leczenia oraz konsultacji z lekarzem prowadzącym.
Podczas terapii konopiami medycznymi należy pamiętać o głównych przeciwwskazaniach oraz ograniczeniach w stosowaniu. Przeciwwskazania są jednoznaczne, w przypadku ograniczeń w stosowaniu zawsze powinny być one indywidualnie rozpatrywane z punktu widzenia stosunku korzyści do ryzyka.
Główne przeciwwskazania:
Ograniczenia dotyczące stosowania:
PRESKRYPCJA I SYTUACJA PRAWNA
Status konopi medycznych w Polsce
Konopie medyczne są dostępne w Polsce jako surowiec farmaceutyczny przeznaczony do sporządzania leków recepturowych. Obecnie w Polsce dostępne są dwie postaci konopi medycznych: ziele konopi (cannabis flos) oraz uzyskane z nich wyciągi i nalewki farmaceutyczne (cannabis extractum normatum).
Recepta
Konopie medyczne tj. ziele konopi innych niż włókniste oraz wyciągi, nalewki farmaceutyczne, a także wszystkie inne wyciągi z konopi innych niż włókniste oraz wytwarzane z niej leki są środkami odurzającymi z grupy I-N i jako takie mogą być przepisywane tylko na receptę Rpw. W Polsce taką receptę może wystawi każdy lekarz, z wyjątkiem lekarza weterynarii. Decyzja o przepisaniu konopi medycznych w określonym obszarze wskazań i dawce zależy od decyzji lekarza. Zawsze decyzja ta powinna być poparta najlepszą wiedzą i przekonaniem lekarza o zasadności jej zastosowania.
Przy wystawaniu recepty (jeśli wymaga tego przepisana ilość surowca farmaceutycznego) warto uwzględnić wielkość dostępnych opakowań, tak aby całkowita ilość przepisana na jednej recepcie mogła zostać wydana w postaci jednego opakowania lub jego wielokrotności.
W Polsce konopie medyczne nie podlegają refundacji w ramach systemu ubezpieczeń zdrowotnych.
Uwarunkowania prawne
Zgodnie z przepisami kodeksu wykroczeń oraz kodeksu karnego, prowadzenie pojazdów mechanicznych po spożyciu alkoholu, środków odurzających i działających podobnie jest zabronione (ar. 178a kodeksu karnego). Po spożyciu konopi medycznych prowadzenie pojazdów mechanicznych jest bezwzględnie zabronione i podlega grzywnie, karze ograniczenia lub pozbawienia wolności do 2 lat.
Podróżowanie z konopiami medycznymi jest dozwolone w ramach strefy Schengen, pod warunkiem, że zostały zakupione na receptę Rpw do użytku osobistego. Pacjent powinien posiadać stosowane zaświadczenie od lekarza uprawniające do ich przewozu do celów leczenia (zgodnie z art. 75 konwencji z Schengen) dodatkowo potwierdzone przez Główny Inspektorat Farmaceutyczny. Okres ważności takiego dokumentu może wynosić do 30 dni, i dotyczy wyłącznie jednej substancji. (Więcej informacji na ten temat jest dostępnych na stronie www.gov.pl (przewóz środków odurzających).)
SŁOWNICZEK
CBD – (kannabidiol) fitokannabinoid występujący głownie w konopiach włóknistych. CBD nie wykazuje działania psychoaktywnego typowego dla THC, jest odpowiedzialny za działanie m.in.: przeciw- drgawkowe, przeciwbólowe, przeciwlękowe i przeciwzapalne.
Chemotyp – wewnętrzy podział konopi na pięć różnych rodzajów (chemotypów) w oparciu o zdolności do wytwarzania konkretnych kannabinoidów (głównie THC i CBD).
Efekt entourage – inaczej efekt synergii, opisujący oddziaływanie między kannabinoidami, terpenami i innymi związkami występującymi w konopiach.
Endokannabinoidy – to syntetyzowane w organizmie człowieka neuroprzekaźniki pełniące funkcje w obrębie układu endokannabinoidowego. Najlepiej poznane endokannabinoidy to: anandamid oraz 2-arachidonoiloglicerol (2-AG). Endokannabinoidy odpowiadają m.in. za regulację apetytu, procesów związanych z uwagą, pamięcią, odczuwaniem bólu, emocji, reakcji układu odpornościowego.
Fitokannabinoidy – w roślinach konopi zidentyfikowano ponad 550 różnych związków chemicznych, z czego ponad 100 stanowią fitokannabinoidy. Związki te są syntetyzowane przede wszystkim we włoskach wydzielniczych żeńskich kwiatów konopi. Najpowszechniej reprezentowanymi fitokannabinoidami są THC (delta-9-tetrahydrokannabinol) i CBD (kannabidiol).
Gatunki (szczepy) hybrydowe – rośliny konopi uzyskane w wyniku krzyżowania gatunków Cannabis indica Lam. i Cannabis sativa L. o pośrednich właściwościach.
Konopie indyjskie – (Cannabis indica Lam.) gatunek charakteryzujący się niewielkimi rozmiarami, bujnym rozkrzewieniem oraz obfitymi kwiatostanami z dużą zawartością THC. Wykazuje dominujące działanie: relaksujące, uspokajające i odprężające.
Konopie siewne – (Cannabis sativa L.) gatunek charakteryzujący się bardzo długą łodygą i skąpym kwiatostanem (typ włóknisty). Wykazuje dominujące działanie: energetyzujące i stymulujące.
Kannabinoidy syntetyczne – substancje (środki farmaceutyczne) uzyskane w wyniku syntezy chemicznej posiadające taką samą strukturę chemiczną jak THC (np. dronabinol) lub są syntetycznymi analogami THC (np. nabilon).
Proces dekarboksylacji – w kwiatach konopi kannabinoidy (THC i CBD) występują głównie w postaci pochodnych kwasowych tj. kwasu tetrahydrokannabinolowgo (THCA) oraz kwasu kannabidiolowgo (CBDA). W wyniku ogrzania materiału roślinnego (proces waporyzacja) lub podczas ekstrakcji (wyciągi olejowe) powstają czynne biologiczne kannabinoidy tj. delta-9-tetrahydrokannabinol (THC) i kannabidiol (CBD).
Receptory kannabinoidowe – receptory CB1 (typu 1) i CB2 (typu 2) stanowią części złożonego układu endokannabinoidowego rozmieszone są w obrębie całego organizmu, głównie w układzie nerwowym, układzie immunologicznym oraz przewodzie pokarmowym. Dzięki interakcji z ligandami (np. z THC, CBD) receptory kannabinoidowe są odpowiedzialne za funkcjonowanie układu endokannabinoidowego i jego modulujący wpływ na homeostazę całego organizmu.
Terpeny – związki aromatyczne występujące w roślinach konopi. Podobnie jak kannabinoidy są syntetyzowane głównie w żeńskich kwiatostanach konopi. Wykazują bezpośrednie działanie terapeutyczne, jak również wchodzą we wzajemną interakcje z kannabinoidami nadając określone właściwości poszczególnym gatunkom konopi.
THC – (delta-9-tetrahydrokannabinol) fitokannabinoid występujący w konopiach, w zależności od chemotypu konopi zawartość THC waha się od < 0,2% do 30%. THC jest częściowym agonistą receptorów CB1 i CB2, odpowiedzialnym za działanie m.in.: psychoaktywne, psychostymulujące, przeciwbólowe, przeciwwymiotne oraz anty-spastyczne.
Waporyzacja – metoda umożliwiająca przyjmowanie aktywnych składników konopi bez konieczności spalania suszu. Podczas waporyzacji kwiatostan konopi jest podgrzewany do odpowiedniej temperatury, w której następuje parowanie fitokannabinoidów. Proces waporyzacji umożliwia przyjmowanie kannabinoidów oraz innych aktywnych składników konopi w drodze inhalacji (wchłanianie przez płuca bezpośrednio do układu krwionośnego).